පරිවාස දෙපාර්තමේන්තුවේ සේවාව සෘජුව ම යොමු වන ළමුන් අතර නීතිය සමඟ ගැටුණ ළමුන්, වින්දිතයින්, අනාථ, අත්හල හා අසරණභාවයට පත් වූ ළමුන් මෙන්ම භාරය හා ආරක්ෂාව අවශ්‍ය ළමුන් ද වේ. ළමුන්ගේ ආරක්ෂාව රැකවරණය මෙන් ම පුනරුත්ථාපන කටයුතු නිසි පරිදි පවත්වාගෙන යමින් එම දරුවන්ගේ උපරිම යහපත සහතික වන පරිදි අදාළ කටයුතු සිදු කර සමාජයට මුදා හැරීම පරිවාස දෙපාර්තමේන්තු කාර්යයන් අතර ප්‍රධානතම කාර්යය වේ. ළමා අයිතිවාසිකම් සුරකිමින් , ළමා අපයෝජන හා අපචාර අවම කරමින් දකුණු පළාතේ දරුවන්ගේ අනාගත අභිවෘද්ධිය සුරක්ෂිත කිරීම මුල් කොට ගත් සුවිශාල මෙහෙවරක් පරිවාස දෙපාර්තමේන්තුව විසින් ඉටු කරනු ලබයි.

වැඩිහිටියන් සඳහා සායනික සේවා පැවැත්වීම.

ආබාධිත සහ අඩු ආදායම්ලාභී ජනතාවට නිවාස සඳහා සහන සැලසීම.

ආබාධිත සහ අඩු ආදායම්ලාභී පුද්ගලයින්ට ඔවුන්ගේ ජීවන තත්ත්වය ශක්තිමත් කිරීම සඳහා ස්වයං රැකියා සඳහා සහන ලබා දීම.

රිදියගම රැඳවුම් නිවාසයේ අනාථ දරුවන් සඳහා සමාජ සුබසාධනයේ ආරක්ෂාව සහතික කිරීම.

තරුණ හා ළමා පනත යටතේ තෝරාගත් සුදුසු දරුවන්ට පුද්ගලික සහන ලබා දීම.

දකුණු පළාතේ ළමා නිවාස සහ ළමා උද්‍යාන සඳහා සහන සැලසීම.

පරිවාස කාලය තුළ අවදානම් සහිත ළමුන් සඳහා ශිෂ්‍යත්ව වැඩසටහන් ක්‍රියාත්මක කිරීම.

පරිවාසයේ සිටින දරුවන් වැළැක්වීම සහ පරිවාසකරුවන්ට සහන සැලසීම.

දරුවන්ගේ අයිතිවාසිකම් තහවුරු කිරීම, කායික, මානසික සහ සමාජීය වශයෙන් යහපත් හැසිරීමක් ඇති කිරීම.

සමාජයේ විශේෂ අවධානයට ලක්විය යුතු දරුවන්ට මඟපෙන්වීම සහ ආරක්ෂාව සැපයීම.

පරිවාස ළමුන් සඳහා ළමා දින උත්සවය සහ ක්‍රීඩා රැස්වීම් පැවැත්වීම.

අපයෝජනයට ලක් වූ සහ නොසලකා හරින ලද දරුවන් පුනරුත්ථාපනය කිරීම සහ සුබසාධනය සැපයීම.

ළමා අයිතිවාසිකම් පිළිබඳව ජනතාව දැනුවත් කිරීම.

පරිවාස දෙපාර්තමේන්තුවේ ඉතිහාසය

පරිවාස හා ළමාරක්ෂක සේවාව ශ්‍රි ලංකාව තුල ආරම්භ වන්නේ 1956 ඔක්තොබර් මාසයේ සිටයි. 1988 වසරේ 13 වන ආණ්ඩුක්‍රම ව්‍යවස්ථා සංශෝධනය ක්‍රියාත්මක වීමත් සමඟ මධ්‍යම රජයේ එක් කොමසාරිස්වරයෙකු යටතේ සහකාර කොමසාරිස් බල ප්‍රදේශ මට්ටමින් පත් කරන ලද සහකාර කොමසාරිස්වරුන් යටතේ පරිවාස කාර්යාල හරහා රාජකාරි කටයුතු ක්‍රියාත්මක වී ඇත පසු කාලීන ව පළාත් සභා පරිපාලනය ක්‍රියාත්මක වීමත් සමඟ පූර්ණ ලෙස විමධ්‍යගත විෂයයක් බවට පරිවාස හා ළමා රක්ෂක සේවාව පත් වූ අතර පළෘත් කොමසාරිස් වරයකු යටතේ මේ දක්වා එම සේවාව ක්‍රියාත්මකවේ.

දකුණු පළාතේ ළමුන්ගේ අයිතිවාසිකම් සුරක්ෂිත කරමින් ළමා අපචාර ,අපයෝජන අවම කරමින් රටට දැයට වැඩදායි යහපත් දරුවන් බිහිකිරීම වෙනුවෙන් සුවිශාල මෙහෙවරක් ඉටුකිරීම දකුණු පළාත් පරිවාස හා ළමාරක්ෂක සේවා දෙසාර්තමේන්තුවේ මුඛ්‍ය පරමාර්ථය වේ. ඒ අනුව නිශ්චිත දැක්මක් හා ඒ සඳහා ළගා විය හැකි මෙහෙවර ක්‍රියාවලියක් තුළින් දෙපාර්තමේන්තු කාර්යයන් ඉටුකරගැනීමට අපේක්ෂිතව ඇත.ඒ සඳහා උපාය මාර්ගික ආයතනිත සැලැස්ම ක්‍රියාත්මක කිරීම තුළින් වර්ෂ 2024 වන විට දෙපාර්තමේන්තුව සිටිය යුතු ස්ථානය කොතනදැයි නිශ්චිත කරගැනීම හා ඒ කරා ලගා වීමට සම්පත් කෙසේ හැසිරවිය යුතුද යන්න හා පද්ධති, සැලසුම් කෙසේ ක්‍රියාත්මක කල යුතුද යන්න පිලිබඳව මාර්ගෝපදේශයක් හැසිරවීමක් මේ තුළින් අපේක්ෂා කෙරේ.

තිරසර සංවර්ධන අභිමතාර්ථ වලට අනුගත වෙමින් දෙපාර්තමේන්තු අභිමතාර්ථ හා අරමුණු ඉටුකර ගැනීමට හැකි වන පරිදි උපාය මාර්ගික ආයතනික සංවර්ධන සැලැස්ම ක්‍රියාත්මක කිරීමට අපේක්ෂිතව ඇත. මේ සඳහා දෙපාර්තමේන්තුව යටතේ ක්‍රියාත්මක සියළු වැඩසටහන් , ව්‍යාපෘති ඇගයීම ඉතා වැදගත් කරුණකි. ඇගයීම් ක්‍රියාවලිය ආයතනික විගනන කමිටුවක් මගින් සිදුකරනු ලබන අතර වාර්ෂිකව ක්‍රියාත්මක වනු ලබන ක්‍රියාකාරී සැලැස්ම තුළින් එක් එක් කාර්තුව සඳහා අපේක්ෂා කල වැඩ කොටස් වල භෞතික ප්‍රගතිය හා මූල්‍ය ප්‍රගතිය විමසා බලනු ඇත. ඒ අනුව වාර්ෂික සංවර්ධන සැලැස්ම තුළින් අපේක්ෂිත අරමුණු කර ලඟා විය නොහැකි බව හැඟීයන්නේ නම් ඒ පිලිබඳව ඉහළ කලමනාකාරීත්වය දැනුවත් කොට නැවත අවශ්‍ය දිශාව කරා ගමන් කරවීම සඳහා කටයුතු කිරීම ඇගයුම් ක්‍රියාවලිය තුළින් අපේක්ෂා කෙරේ.

පරිවාස හා ළමාරක්ෂක සේවා දෙපාර්තමේන්තුව යටතේ ක්‍රියාත්මක බොහෝ වැඩසටහන් සඳහා ප්‍රතිලාභීන් හඳුනාගනු ලබන්නේ ක්ෂේත්‍ර නිලධාරීන් හරහාය. ඒ අනුව පරිවාස නිලධාරීන්, සමාජ සේවා නිලධාරීන් , ළමා හිමිකම් ප්‍රවර්දන නිලධාරීන් , සංවර්ධන නිලධාරීන් , මුල් ළමා විය සංවර්ධන නිලධාරීන් ඇතුළු දෙපාර්තමේන්තුගත කාර්ය මණ්ඩලය හා ක්ෂේත්‍ර නිලධාරීන් මේ සඳහා වැදගත් කාර්ය භාරයක් ඉටුකරනු ලබයි. දෙපාර්තමේන්තුගත පරිවාස සේවාව තුළ අභිමථාර්ත 03 ක් හඳුනාගෙන ඇති අතර එම අරමුණු මුදුන් පමුණුවා ගැනීම වෙනුවෙන් විවිධ වැඩසටහන් , ව්‍යාපෘති සැලසුම් කර ඇති අතර වාර්ෂික සංවර්ධන සැලැස්ම තුළින් එවා ක්‍රියාත්මක කිරීමට නියමිතය.

1956 දී පළාත් සභා පිහිටුවීමෙන් පසු පරිවාස හා ළමාරක්ෂක සේවා දෙපාර්තමේන්තුව පිහිටුවන ලදී. රාජකාරි, වගකීම් සහ අධිකාරීන් 1987 දී පළාත් දෙපාර්තමේන්තුවට පවරන ලදී. මෙම දෙපාර්තමේන්තුවේ සේවාවන් කොටස් තුනකට බෙදිය හැකිය. ඒවා පහත පරිදි වේ,

පුනරුත්ථාපන සේවා

ළමා ආරක්ෂණ සේවා

මිශ්‍ර සේවා

පුනරුත්ථාපන සේවා යටතේ ළමුන් සඳහා සහතික කළ පාසල්, රැඳවුම් නිවාස සහ රිමාන්ඩ් නිවාස ඇත. බාල අපරාධවලට සම්බන්ධයි. 18ට අඩු දරුවන්ගේ නීත්‍යානුකූල භාරකරු දිස්ත්‍රික් අධිකරණයයි. දිසා අධිකරණය මෙම බලය පරිවාස හා ළමාරක්ෂක දෙපාර්තමේන්තුවට පවරා ඇත. එබැවින් අතහැර දැමූ දරුවන්ට රැකවරණය සහ රැකවරණය සැපයීම දෙපාර්තමේන්තුවේ යුතුකමකි 'අපයෝජනයට ලක් වූ අතර අවදානමට ලක්ව ඇත.